Հովիկ Հովեյան. «Իմ ուսուցիչը գրականությունն է ու կյանքը»

Քայլվածքս զրնգում է ինձնից շատ առաջ,
Եվ ոտնահետքիս սեպագիր դաշտից
Խուճապահար մի երամի պես
Կյանքս թռչում է ինձնից շատ հեռու…              

Այս անգամ՝ բանաստեղ,թարգմանիչ, ՀՀ մշակույթի նախկին նախարար Հովիկ Հովեյանի «զրնգուն քայվածքը»,անցնելով ժամանակի միջով իրեն հասցրեց մինչև «Անժամանակություն»՝ բանաստեղծությունների իր նոր ժողովածուն: Սա՝ թվով 14-րդն էր:                                                                                                 Մեզ հետ զրույցում բանաստեղծը խոսեց իր վերջին գրքի,գրականության վերաբերյալ ունեցած իր տեսակետի և ընկալման մասին: Իմացանք նաև, որ պարգևները ո՛չ միայն հաճելի են,այլև թշնամանքի բուն ու նախանձախնդրության առարկա:

Պարո՛ն Հովեյան,վերջերս տեղի ունեցավ Ձեր բանաստեղծությունների 14-րդ՝«Անժամանակություն» ժողովածուի շնորհանդեսը. ո՞ր անժամանակության մասին է խոսքը:
-Անժամանակությունը,կարծում եմ,բոլոր ժամանակների անժամանակությունն է և բոլոր ժամանակների ժամանակն է:Բոլոր ժամանակները հավասարազոր են,դրանց մեջ տոկացող էակն է,որ տարբերվում է իր մոտեցումներով ու ընկալումներով:
Այս խորագիրը հատուկ չէր ընտրված,որովհետև գրքում զետեղված բանաստեղծություններն,ըստ իս, բոլոր ժամանակների ուղերձներ են և բոլորին էլ հարիր են:
ՈՒ՞մ եք համարում Ձեր գրական ուսուցիչը:
-Իմ գրական ուսուցիչը գրականությունն է ու կյանքը: Գրողների մեջ ուսուցիչներ,որպես այդպիսին, չեմ ունեցել,բայց ունեցել եմ խորհրդատուներ,լավ բարեկամներ,ինչպես՝ Վահագն Դավթյանը,Սիլվա Կապուտիկյանը,Գևորգ Էմինը: Մի քանի անգամ հանդիպել եմ Համո Սահյանին. երկու-երեք խոքով Վարպետն ինձ բանալի տվեց:
Դուք բազում մրցանակներ ու պարգևներ ունեք,ինչպե՞ս եք վերաբերում դրանց,ի՞նչ են տալիս դրանք Ձեզ:
-Դրանք պատասխանատվության կոչ են և թշնամանքի բուն: Մցանակները երբեմն խառնում են կյանքդ,չարացնում մարդկանց,շրջապատի ստեղծագործողներից ոմանց լարում քո դեմ:Շատերը մտածում են,թե ինչու դու ստացար և ոչ՝ իրենք:
Մրցանակներին ես առանձնապես մեծ ուշադրություն չեմ դարձնում: Իհարկե, հաճելի է, բայց դրանցով չէ,որ ստեղծվում է արվեստը:
Դուք նաև լրագրող եք և բազմաթիվ հոդվածներ ու ժուռնալիստական նյութերեք հեղինակել.ի՞նչ է ժուռնալիստիկան Ձեզ համար:
-Ես ավարտել եմ ԵՊՀ բանասիրության ֆակուլտետի լրագրության բաժինը,այնպես որ՝ լրագրությունն իմ մասնագիտությունն է,որը ես նաև արվեստ եմ համարում ու շատ կարևոր գործառույթ մեր կյանքում:
Այսօր բավականին նորաձև են դարձել հայհոյախառնարտահայտություններով և բաց տեսարանների նկարագրություններովգրականությունն ու պոեզիան,ինչպե՞ս եք սրան վերաբերվում Դուք:
-Հայհոյախառն արտահայտություններով պոեզիային ես լուրջ չեմ վերաբերվում. Չարլզ Բուկովսկին դրոշակ դարձրած ու փողոցային ոճով գրելով գրականություն մտնելն այքան էլ ճիշտ չեմ համարում: Բայց կարելի է նաև շատ գեղեցիկ հայհոյել.հայհոյանք կա,որ աստվածային աղոթք կարող է հիշեցնել: Թե ինչպես ես հայհոյում՝ սա է կարևորը պոեզիայում: Բացն էլ կարելի է ներկայացնել,բայց ինչպե՞ս՝ այստեղ է,որ տարանջատվում են պրոֆեսիոնալն ու սիրողականը:
Այսօր շատ է շրջանառվում այն տեսակետը,թե ժամանակակից հայ գրողներին հասարակությունը չի ճանաչում ու չի ընթերցում, ի՞նչ եք կարծում՝ ու՞մ բացթողումն է սա՝ ընթերցողի՞, թե՞ գրողի:
-Գրողների՝ Հայաստանում ճանաչման խնդիրը կախված է ավելի շատ ընթերցողից և երկրի տնտեսական ու քաղաքական առաջընթացից:Բայց արտերկրում ճանաչելիության հարցը պետք է լուծվի թարգմանական ակադեմիայի հիմնադրմամբ:Մինչև դա չարվի,մեր գրողները չեն կարողանա հանրահռչակվել ինչպես որ կցանկանայինք:Հենց այդ հանրահռչակմանն էր միտված նաև վերջերս կայացած «Գրական տապան» փառատոնը,որի բացմանը ես հրավիրված էի,սակայն չկարողացա ներկա գտնվել: Սա տարբեր ժողովուրդների գրողների միջև փոխհաղորդակցության հիանալի հնարավորություն է:                                                        Իսկ,Հովիկ Հովեյանը երբեմն փառատոններից բացակայում է,ավելի կարևոր մի գործ կա՝ գնում է նոր ժամանկների և անժամանակության հետքերով.

               Վազեցի նախաժամանակը քաղելու…                                          Կածանից այն կողմ Հավելյալ երկինքն
                         Իր կաշին էր փոխում
                         ՈՒ աղավնաբիբերով կարմիր
                         Փնտրում չմակարդվող սոսափն
                         Արևի…

«Արմենիադա» -ն հայաստանյան բեմում

Սեպտեմբերի 22-ին հայ հանդիսատեսին Կ.Ստանիսլավսկու անվան ռուսական դրամատիկական թատրոնի բեմից ողջունեց Մոսկվայի Փարաջանովի անվան գեղարվեստական թատրոնը:

«Արմենիադա»  ներկայացումը,որով հանդես եկան դերասանները,նվիրված է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին:Այն իր դեմքն ու ինքնությունը կորցրած հայ երիտասարդի զրույցն է ժամանակի հետ,փորձը՝ ետ բերելու անցյալը:Նախորդ դարասկզբին կատարված իրադարձություններն ու դրա հետևանքները՝ հանդիսականը տեսավ ո՛չ թե բեմի վրա կատարվող գործողությունների,այլ սեփական երևակայության մեջ՝ ձուլվելով ներկայացմանը, դառնալով հերոսներից մեկը:

Բեմականացման ողջ ընթացքում հնչում էր կենդանի երաժշտություն՝ նվագակցելով ազդեցիկ երաժշտական կատրումներին. Կոմիատասի «Գարուն»- ից մինչև «Կիլիկիա» ու «Քելե Լաո»:

Ներկայացման վերջում հոտնկայս ծափահարությունների ներքո նախագծի հեղինակ և բեմադրող ռեժիսոր Վլադիմիր Գաբենը իր շնորհակալությունը հայտնեց ասելով.«Ես երբեք չէմ հավատացել,երբ ասում են,թե հայ հանդիսատեսն այնքան էլ ինտելեկտուալ չէ,շնորհակալ եմ ձեզ ձեր ինտելեկտի համար»:

Մարդկանց հետ՝ մարդկային լեզվով

Սեպտեմբերի 22-ին մեկնարկեց «Գրական տապան» ամենամյա փառատոնը,որին այս տարի հրավիրված էին հայ և օտարերկրացի գրողներ՝ աշխարհի 18 երկրից:Փառատոնի կազմակերպիչներից Դավիթ Մուրադյանը իր խոսքում նշեց,որ իրենք՝ գրողները տարբեր մարդկանց հետ փորձում են խոսել մարդկային լեզվով:Թերևս հենց դրանով է պայմանավորված այն հանգամանքը,որ բացման արարողությունը տեղի ունեցավ Սիրահարների այգում՝ բացօթյա միջավայրում,այդպիսով փորձելով հայ ընթերցողին ավելի մոտեցնել հայ և արտասահմանցի գրողներին ու նրանց գործերին,հեշտացնել զրույցը մարդկանց հետ՝ մարդկային լեզվով:
Փառատոնը կտևի մինչև սեպտեմբերի 29-ը,որի ընթացքում պարբերաբար կլինեն շնորհանդեսներ և վարպետության դասեր:Հետաքրքիրն այն է,որ այս ամենի մեջ հայաստանցի գրողները մնում են ստվերում:

Առավոտը բացվեց գունազարդ Երևանում

Այսօր՝օգւստոսի 15-ին 1000-ից ավել երիտասարդ իր գունազարդ առավոտը դիմավորեց Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում. ողջ աշխարհում հայտնի «Գունազարդ վազք» փառատոնին միացավ նաև Հայաստանը:
Նշեմ,որ փառատոնի արմատները ձգվում են Հնդկաստանից,որտեղ այն առավել հայտնի է Հոլի անվամբ և համարվում գարնան տոն:     

Վառվող ջահեր՝ նախնիների հիշատակին

Այսօր Նարեկացի արվեստի միությունում՝ «Ջահերով վերելք Արարատ լեռան Գագաթ» նախագծի խմբի անդամները հանդիպում ունեցան լրագրողների հետ:Ծրագիրն այս անգամ նվիրված է եղել Հայոց ցեղասպանության 100-որդ տարելիցին:Հանդիպման ընթացքում մտահաղացման հեղինակները պատմեցին նախագծի գաղափարի, դրա իրագործման ու այդ ընթացքում ծագած դժվարությունների մասին:Սա թվով 14-րդ արշավն էր դեպի Արարատ,բայց այս անգամ արշավախմբին միացել էր նաև Գագիկ Գինոսյանը՝ «Կարին» ավանդական երգի-պարի համույթի հետ միասին:

35 հոգանոց խումբը լեռան վրա անցկացրել է 3-4 օր՝ հուլիսի 26-ից մինչ օգոստոսի 1-ը:

Հանդիպման վերջում Գագիկ Գինոսյանը կես կատակ,կես լուրջ խոստովանեց,որ հաջորդ վերելքի ժամանակ Արարտի գագաթին պրոֆեսիոնալ նկարահանում կիրականացնի:

Ջահերով վերելքի մասին ֆիլմ-ռեպորտաժը հասանելի է էջի ֆեյսբուքյան հարթակում:

Ամբողջովին հայրենասիրական ոգով լցված՝ Լառա Հակոբյան 🙂

Կրկեսային «հրավառություն»՝ Երևանում

Չնայած այն բանին, որ երևանյան կրկեսի շենքը բավականին երկար ժամանակ է,ինչ վերանորոգման փուլում է գտնվում՝ կրկեսասեր հայ հասարակությունը կրկեսային արվեստի պակաս չի զգա. Հայաստան է ժամանել Ս. Պետերբուրգի «Իմպերիալ» շապիտո- կրկեսը: Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում սրանք կրկեսի առաջին այսրկովկասյան հյուրախաղերն են և նվիրված են Հայաստանի ժողովրդական արտիստ Լեոնիդ Ենգիբարյանի ծննդյան 80-ամյակին. այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ խոսել է «Երևանյան կրկեսի» գեղարվեստական ղեկավար Սոս Պետրոսյանը: Կրկեսը հանդես կգա հագեցած և բազմաժանր ծրագրով՝ ընդգրկելով համարներ մոտ 20 տեսակի կենդանիների մասնակցությամբ: Հետաքրքրական է նաև այն հանգամանքը,որ բոլոր արտիստները հանդես կգան բացառապես կենդանի երաժշտության ներքո:Նախնական շրջանում հյուրախաղեր են նախատեսվում միայն մայրաքաղաքում,սակայն չի բացառվում,որ կրկեսային այս տոնը կարող է ընդգրկել ողջ Հայաստանն ու ԼՂՀ-ն:

 Հարցին,թե արտիստները չեն վախենում, արդյոք , ԼՂՀ-ում հանդես գալու դեպքում հայտնվել Ադրբեջանի «սև ցուցակում»` «Իմպերիալ» կրկեսի ներկայացուցիչը պատասխանեց,որ կրկեսային արվեստը չի ճանաչում սահմաններ ու քաղաքականություն,ուստի եթե Ադրբեջանի համար դա կարող է խնդիր առաջացնել,ապա դա միայն իրեն է վերաբերում:

 Կրկեսի երևանյան հյուրախաղերը կտևեն օգոստոսի 29-ից մինչև հոկտեմբերի 4-ը,իսկ տոմսերի արժեքն ըստ նախնական տվյալների կտատանվի 2000-5000 դրամի սահմաններում:
  Նշեմ նաև,որ մայրաքաղախային առաջին ելույթը կլինի բարեգործական:

 Լառա Հակոբյան

Լինել,թե՞ չլինել՝ ի՞նչ է ընտրում շարքային ճապոնացին

Ինքնասպանությունների ու սուիցիդալ տարատեսկան գործողությունների թիվը մեր օրերում գնալով աճում է՝ դառնալով հասարակության ու դարի գլխին կախված կարևոր խնդիրներից մեկը: Բայց արի ու տես,որ ոչ բոլոր ազգերն են սուիցիզմին բացասական դիտկետից նայում: Ճապոնիայում այս երևույթն այնքան համատարած բնույթ է կրում,որ ստատիստիկ առումով ճապոնացի յուրաքանչյուր երկու նշանավոր գրողից մեկը կյանքն ավարտում է ինքնասպանությամբ,համենայնդեպս, այդպես է պնդում բանաստեղծ,«Լիտոպեդիա» բանասիրության հանրագիտարանի հիմնադիր և խմբագիր Աշոտ Գաբրիելյանը:Վերջինս էլ հենց երևանյան ժամանցի վայրերից մեկում տեղի ունեցած հանդիպում-քննարկման ժամանակ ներկաների հետ միասին ներթափանցեց ճապոնական տարատեսակ ուսմունքների խորքը ու պարզաբանեց,թե ինչու է աշխարհում տարեկան տեղի ունեցող ինքնասպաննությունների ամենամեծ թիվը բաժին ընկնում Ճապոնիային:
Ընկղմվելով ճապոնիզմի խորքերը՝ պարզեցինք,որ ճապոնական տարատեսակ ուսմունքները ոչ միայն չեն պախարակում,այլև խրախուսում են սուիցիզմը,մանավանդ դրա ամենավերին դրսևորումը՝ խառակիրին:Այսպես օրինակ՝ դաոսականության հետևորդները պնդում են,որ,եթե մարդը հասել է որոշակի տարիքի և չի գրանցել որոշակի խոշոր ձեռքբերումներ,ապա նրա կյանքն անիմաստ է և հարկավոր է այն ավարտել ինքնասպանությամբ:Հրաշալի մոտիվացիա է,այնպես չէ՞ 🙂
Այնուամենայնիվ, ապրել, թե՝ ոչ, ընտրում եք դուք,բայց միշտ հիշեք, որ. «Կյանքը ընտրություն չէ, այլ՝ հնարավորություն»:

Ճապոիզմի մոլի չհետևորդ՝ Լառա Հակոբյան

Լուսանկարները՝ Կարինա Զաքարյանի 

Ի՞նչ հարթակ է սա

Ողջու՛յն, սիրելի՛ ընթերցող,մի փոքր պատմեմ,թե ինչ է  իրենից ներկայացնում larareporter.wordpress.com -ը.սա հարթակ է,որտեղ ես կկիսվեմ քեզ հետ իմ բոլոր նյութերով,լրագրողական աշխատանքներով ու այս կամ այն երևույթի վերաբերյալ ունեցած տեսակետով:Այստեղ դու կկարդաս ու կիմանաս այն ամենի մասին ինչ կատարվում է մեր քաղաքում,կլինես այնտեց՝ որտեղ լինում եմ ես,կտեսնես ու կլսես ամենը՝ ինչ ես: Այստեղ դու կգտնես տարատեսակ հոդվածներ,հարցազրույցներ,երբեմն փոքրիկ ռեպորտաժներ ու հետաքրքիր գրախոսականներ:Մի խոսքով այստեղ դու միշտ հետաքրքիր ժամանակ կանցկացնես ինձ հետ,իսկ ես կաշխատեմ անել ամեն ինչ,որ դու չձանձրանաս:Բայց կարևոր է,որ չմոռանաս՝ որքան ակտիվ լինես այս հարթակում (հավնես,մեկնաբանես)՝ այնքան ավելի հաճախ ես քեզ կուրախացնեմ ու կզարմացնեմ հետաքրքիր և թարմ նյութերով : :))